Bericht van de huisartsenpraktijk: uitkomst enquête beleving windpark de Rietvelden
Al in de proeffase van de turbines in de Rietvelden is er veel persoonlijk leed.
Dat blijkt uit een enquête die wij huis-aan-huis hebben laten verspreiden.
De aanleiding: tijdens het boosteren vroegen wij aan een patiënte hoe het was met de turbines.
Zij meldde dat zijzelf veel last had van het geluid, tweemaal een klacht had ingediend, en ook
dat haar buren overwogen om te verhuizen.
Wij hoorden dit door er zelf naar te informeren, anders hadden wij dit niet gehoord.
Dat zijn wij dus maar op grotere schaal gaan doen: eind januari hebben wij vanuit de
huisartsenpraktijk een enquête huis-aan-huis laten verspreiden in Engelen, de Kruiskamp en de
Gemaalweg bij alle woningen binnen een straal van 1000 meter van de windturbines.
Uitkomsten enquête:
Er zijn 330 enquêtes verspreid. De respons bedroeg 99 = 30%; wat relatief veel is voor een
vragenlijst.
• 27 huishoudens van deze 99 ervaren geen hinder;
• Van de 70 huishoudens mét hinder overwegen er 19 om zelfs te verhuizen, 10 overwegen
aanpassingen aan de woning, of hebben dat al gedaan. In totaal 29% van de
respondenten;
• 29 huishoudens van de 99 ervaren ernstige hinder van geluid, trillingen, de verlichting
en/of slagschaduw. Dit is bijna 9% van de 330 verspreide enquêtes;
• 19 huishoudens ervaren ook ernstige nachtelijke hinder van geluid en of trillingen. Dit is
5,75% van de 330 verspreide enquêtes
De genoemde gevolgen voor de gezondheid in de korte tijd dat de turbines operatief zijn: hinder,
slaapproblemen en vermoeidheid, tinnitus, hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, stress- en
angstgevoelens, somberheid, concentratieproblemen.
Wat voorbeelden van reacties:
• Het bewegen van de turbines is erg storend, uitzicht voor altijd verdwenen;
• Vreselijke hinder van het draaien van de wieken, dat zich altijd opdringt;
• Sinds de ingebruikstelling van de turbines kan ik alleen nog met een slaapmiddel slapen;
• Last van een laag frequent geluid, sinds 2 weken een paar keer per dag (ook om 6 uur een
zeer hoge fluittoon;
• WT 4 maakt een krassend geluid. WT 4 zorgt voor resonantie van de ramen van de
slaapkamer;
• Overweegt te verhuizen; het intimiderende karakter van de aanblik en het snerpende
geluid ‘s avonds en ‘s nachts maken somber; ramen moeten ‘s nachts dicht/ we maken
ons zorgen over de zomer;
• Ervaart constant trilling door hele lichaam en oorsuizen; bij slagschaduw
concentratieproblemen; ‘s nachts slecht in slaap komen en regelmatig wakker;
• Het is echt verschrikkelijk, met ernstige migraine aanvallen tot gevolg; we slapen slecht;
• Ik overweeg te verhuizen; ben aan de andere kant van het huis gaan slapen;• Ik ervaar constante trilling door mijn hele lichaam en regelmatig oorsuizen,
concentratieproblemen bij slagschaduw, ‘s nachts regelmatig wakker worden. Mijn man
heeft vooral last van slagschaduw;
• Ervaart bromgeluid; kan slecht slapen waardoor concentratieproblemen overdag;
• Overweegt te verhuizen. Veel stress, ook door zorgen voor de gezondheid. De
woonkamer wordt overdag niet meer gebruikt. De kinderen slapen slecht, we logeren
zoveel mogelijk elders. Als de molens niet weggaan, moeten wij verhuizen;
• Overweegt aanpassingen aan de woning. We slapen ‘s nachts niet meer door. We worden
wakker van zoemgeluid en trillingen. Ook het inslapen duurt langer daardoor;
• Overweegt te verhuizen. 2 kinderen worden ‘s nachts wakker van een schurend geluid.
Ook ikzelf en mijn vrouw slapen slecht. Klacht bij de gemeente ingediend. Ze zouden
langskomen, we hebben nooit iemand gezien.
Voor de duiding van de uitkomsten van de enquête is belangrijk om te weten, dat de WHO in haar
rapport uit 2018 voorsorteert op aanscherping van de hindernorm van maximaal 9% ernstig
gehinderden naar maximaal 5% (tabel 5 op blz. 21, paragraaf 2.4.3.2 op blz. 22, tabel 6 op blz.
30).1 De aanleiding voor deze aanscherping is “enerzijds het nieuwe bewijs dat blootstelling aan
omgevingslawaai geassocieerd is met gezondheidsgevolgen, zoals ergernis, cardiovasculaire
effecten, obesitas en metabole effecten (zoals diabetes), cognitieve stoornissen,
slaapstoornissen, slechthorendheid en tinnitus, ongunstige geboorte-uitkomsten, slechtere
kwaliteit van leven, geestelijke gezondheid en welzijn, en anderzijds de noodzaak om nieuwe
geluidsbronnen (o.a. windturbines) in de geluidsomgeving op te nemen”. Er wordt extra
aandacht voor de bescherming van kinderen gevraagd.
Ook is belangrijk om te weten dat het RIVM in haar rapport ‘Evaluatie nieuwe normstelling
windturbine-geluid, 2009’ adviseert om een minimale afstand tot bewoning te hanteren van
500-700 meter voor de turbines van 80 meter hoogte toentertijd, mét 20% extra afstand voor
iedere dB extra (voetnoot op pagina 13).
Dit RIVM-advies stond haaks op de klimaatambities van het kabinet en de economische ambities
van de windindustrie. Slechts 7% van het oppervlak van Nederland zou zich lenen voor
exploitatie, wanneer de nachtrust van omwonenden zou worden bewaakt als voorheen.
Met behulp van een excel is vervolgens in bijeenkomsten van ambtenaren, Siemens en andere
stakeholders gerekend naar een Lden norm die paste bij de ambities.
Dat werd 47 Lden om ‘voldoende ruimte voor windenergie te scheppen tegen net aanvaardbare
volksgezondheids-effecten’ (ministerie I&M) en ‘ruimte te geven aan de energiedoelstellingen’
(RIVM).
Ondanks dat de WHO de Lden een ongeschikte maat acht voor het meten van windturbinegeluid,
omdat dit geen constante geluidsbron is. (blz. 86 van de guidelines)
1 Development of the WHO Environmental Noise Guidelines for the European Region: An Introduction Int. J. Environ. Res. Public Health 2018, 15,
813; doi:10.3390/ijerph15040813